Technologia rozproszonego rejestru (DLT), znana powszechnie jako blockchain, kojarzona jest głównie z transakcjami dotyczącymi kryptowaluty (Bitcoin). Cechy tej technologii sprzyjają jej zastosowaniu w obszarze podatkowym.
Istotną zaletą blockchain jest niezmienność zapisów w księdze. Mogą być one jedynie dodawane. Po zapisaniu danych w księdze nie można ich zmienić ani usunąć, co zapewnia integralność i bezpieczeństwo danych. W przypadku potencjalnego ataku transakcje, które już miały miejsce, nie mogą zostać zmienione, usunięte, nie może być zmieniona ich kolejność. Im starsza dana transakcja, tym trudniej byłoby zmienić ciąg danych i na przykład zastąpić go innymi informacjami, ponieważ coraz więcej informacji zostało nadpisanych po tej pierwotnej.
Dzięki algorytmom kryptograficznym blockchain jest chroniony przed nieautoryzowanym dostępem. Zapewnia prywatność danych. Z drugiej strony technologia ta zapewnia przejrzystość i łatwą identyfikację, ponieważ dane są transparentne w łańcuchu transakcji. W przypadku awarii czy błędów systemu w danym węźle, dane pozostają dostępne w innych węzłach (zaleta decentralizacji). Technologia jest wykorzystywana do „smart contracts”, które są umowami z warunkami zapisanymi bezpośrednio w kodzie, umożliwiając zautomatyzowane i bezpieczne transakcje.
Transakcje mogą być przetwarzane szybko i bezpiecznie, walidacja jest dokonywana bez udziału nadrzędnego organu centralnego. Jednakże wiele węzłów weryfikujących transakcje może spowolnić ten proces. Zwiększa to także koszty. Koszty wzrastają także wskutek skalowania i wysokiego zużycia energii na utrzymanie sieci. Wskazuje się także ryzyko ataku na sieć. Ponadto sam blockchain nie ma wpływu na integralność danych wprowadzanych przez użytkowników.
DLT ma potencjał do wykorzystania w wielu aspektach, nawet w tak skomplikowanym obszarze jak VAT. Zastosowanie tej technologii może skutkować zmniejszeniem obciążeń podatników i zwiększeniem efektywności administracji podatkowej. Obecnie są dążenia do tego, aby dane dotyczące transakcji podlegających VAT były przesyłane do administracji podatkowej w czasie rzeczywistym (lub niemalże rzeczywistym). Do tego ma służyć wprowadzenie Krajowego Systemu e-Faktur. Zbudowanie tego narzędzia z wykorzystaniem blockchain pozwoliłoby dodatkowo na dokonanie płatności i całkowitych rozliczeń z tytułu VAT, co obecnie odbywa się w miesięcznych lub kwartalnych okresach rozliczeniowych przy użyciu JPK_VAT.
Bezpieczne, przejrzyste i wydajne rozwiązania to idea, która powinna przyświecać twórcom technologii wykorzystywanych w obszarze podatkowym. Na obecnym etapie wydaje się jednak, że przewidywane koszty związane ze zużyciem energii i skalowaniem, a także „poziom gotowości” na zaawansowane technologie informatyczne, nie pozwolą na rychłe wdrożenie takich rozwiązań.
Leave a Reply